Dijital Hizmet Vergisi, Konaklama Vergisi, Değerli Konut Vergisi, Gelir Vergisi tarifesine yeni dilim ve oran eklenmesi gibi düzenlemeleri de içeren kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından kabul edildi [1]. Teklifle beraber, “Konaklama Vergisi” adı altında yeni bir vergi getiriliyor. Bu teklife göre otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, misafirhane ve kamping gibi konaklama tesisleri ile dağ ve yayla evi gibi kırsal turizm tesislerinde verilen geceleme hizmeti konaklama vergisine dahil olacaktır.

Buna göre, kişi başına gecelik konaklama vergisi 5 yıldızlı otel ve tatil köyleri için 18 lira, 4 yıldızlı otel ve tatil köyleri için 12 lira, 3 yıldızlı oteller ve belediye belgeli konaklama tesisleri için 9 lira, 2 veya 1 yıldızlı oteller, pansiyon, motel, apart otel ve kampingler için 6 lira, butik oteller ve özel konaklama tesisleri için 18 lira olacaktır. 12 yaşından küçük çocuklara verilen geceleme hizmetleri bu vergiden muaf tutulacaktır.

Peki bu konaklama vergisi sadece Türkiye’de mi olacak? Başka ülkelerde buna benzer bir vergi sistemi yok mu? Varsa arasındaki farklar nelerdir?

Elbette var, hem buna benzer bir vergi sitemi var (bazen yatak vergisi, otel vergisi, konaklama vergisi, veya resort vergisi olarak isimlendirilmektedir), hem de aralarında çok büyük farklar vardır. Örneğin, yakın bir zaman önce kaldığım Westin Denver Havaalanı otelindeki ödediğim hesabın ayrıntısına bir bakın:

Colorada eyaletinin Denver şehrinde kaldığım odanın fiyatı $69 (normalde Amerika’da oteller bu kadar ucuz değil, oğlumun bu otel şirketinde calışmasından kaynaklı indirimden faydalanabiliyoruz). Bu kaldığım otelin kira bedeli dışında, eyalet vergisi yüzde 4, şehir vergisi yüzde 10.5 ve konaklama vergisi ise yüzde 1 olarak müşteriden kesilmekte ve konaklama bedelinin üzerine eklenmektedir. Toplam vergi oranı yüzde 16.5 civarına gelmektedir.

Amerika’dan başka bir örnek daha verelim. Florida’nın Orlando kentinde bir otelde konaklarsanız, otel ücretinin yanı sıra, yüzde 6.5 satış vergisi ve yüzde 6 konaklama vergisi alınmaktadır [2]. Bu vergi oranları kaldığınız otelin bağlı bulunduğu belediyeye (county) bağlı olarak değişmektedir.

Başka ülkelerde de buna benzer vergiler bulunmaktadır. Örneğin Paris’ de bir otelde kalırsanız, bizdekine benzer kişi başı vergi bulunmaktadır (ki bizimkiler büyük ihtimalle Paris’teki örneği baz aldılar). Aşağıdaki tabloda bu vergileri görebilirsiniz.

Tamam burada hemfikiriz: Bu vergi sadece bizim ülkemize mahsus bir vergi değil. Amerika’da kişi başına değil de oda başına yüzde olarak alınmaktadır. Bir diğer fark ise bu vergilerden elde edilen gelirlerin nerede ve hangi amaçla kullanılması konusudur. Örneğin Amerika’da konaklama vergileri bu gelirleri yöneten bir yerel kurul tarafından, turizmi destekleyen projeler icin kullanılmaktadır. Yani alınan bu konaklama vergileriyle, gideyim bütçe açığını kapatayım deseniz izin vermezler. Washington’un yönetimine vereyim, onlar harcasın deseniz bile yine izin vermezler. Bu vergiden elde edilen gelirin büyük bir kısmını o paranın kazanıldığı beldelere geri gönderirler. Örnek vermek gerekirse bu vergi geliri ile bir şehirde kongre merkezi inşa edilebilir ki bu kongre merkezi sayesinde turizm beldesine daha çok kişi kongreye katılım sağlamak amacıyla gelebilsin. Yine bu vergi ile o beldenin elektronik ve geleneksel tanıtımı yapılabilir. Örneğin kış aylarında Londra metrolarında Florida`nın reklamlarını görebilirsiniz. Bu reklamların ücretleri işte bu vergiden toplanan gelirlerle ödenir. Size kendi yaşadığım yer olan Florida’nın Bradenton kentinden örnek vereyim. Burada toplanan konaklama vergileri ile yine aynı şehirde büyük bir spor kompleksi yapıldı (Premier Sports Campus) [3]. Bu kompleks, Florida, Amerika ve dünyanın her yerinden sporcuları ve onların ailelerini çekmektedir. Ayrıca ekonomiye yıllık katkısı ise 20 milyon doların üzerindedir. Verginin başka bir kullanım alanı ise, Anna Maria adasında turistlerin kaldıkları otelden alışveriş merkezlerine, şehir merkezine ve restoranlara ulaşımını sağlayan trolley servisidir. Burada amaç resort otellerde kalan misafirlerin otelde tıkılıp kalmasını önlemek ve yerel ekonomiye daha fazla katkı sağlamaktır. Bu hizmetin masrafları da bu vergiden karşılanmaktadır.

Bu tarz örnekleri çoğaltmak elbette mümkün. Bu verginin dünyanın başka yerlerindeki kullanımı tamamen yerel otoritelerin elinde olup kullanım amacı turizmi geliştiren projeler üretmektir. Türkiye’de bu verginin de aynı şekilde, yerel yönetim tarafından oluşturulacak bir kurul tarafından kullanılması gerekmektedir. Yoksa bütçe açıklarını kapatmak için kullanılacak bir konaklama vergisinin kimseye bir faydası olmayacaktır.

Bence bu verginin Türkiye’yi “Herşey Dahil Sistemi” bataklığından kurtaracak, tek amacı gelen insan sayısını arttırmaya dayanan, turistin kişi başına harcadığı rakamı azaltan bu sistemi değiştirecek, gelen turisti daha çok para harcamaya itecek projeler icin kullanılması çok daha faydalı olacaktır. Herşey Dahil Sistemi ile ilgili yaptığımız calıştay sonuçlarını yakında kamuoyu ile paylaşacağım.

Dr. Cihan Çobanoglu, Profesör, Güney Florida Üniversitesi, ABD.
https://www.cobanoglu.com/

Referanslar

[1] https://www.bloomberght.com/yeni-vergi-duzenlemesi-komisyonda-kabul-edildi-2237042
[2] https://yourmileagemayvary.net/2018/08/26/understanding-hotel-prices-hotel-taxes-resort-fees-deposits-for-incidentals/
[3] https://www.heraldtribune.com/news/20180911/manatee-county-intends-to-expand-premier-sports-campus